Uprawnienia sołtysa w razie pozostawiania przez wójta jego wniosków dotyczących sołectwa bez odpowiedzi

Drukuj
Gmina może uchwałą rady gminy tworzyć jednostki pomocnicze – sołectwa, dzielnice (osiedla). Organizację i zakres działania takiej jednostki określa także rada gminy odrębnym statutem, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami. W związku z tym większość regulacji dotyczących m. in. sołectwa jako jednostki pocniczej gminy jest uregulowana w statucie sołectwa, a tylko niektóre w ustawie o samorządzie gminnym.
Zgodnie z art. 37a cyt. ustawy sołtys (dotyczy to też przewodniczącego zarządu dzielnicy/osiedla) jako przewodniczący organu wykonawczego w sołectwie może uczestniczyć w pracach rady gminy na zasadach określonych w statucie, ale bez prawa udziału w głosowaniu. Przewodniczący rady gminy jest zobowiązany do zawiadomienia sołtysa, tak, jak radnego, o każdej sesji rady gminy. Tu pojawia się więc pierwsza możliwość wywarcia wpływu na wójta poprzez radę gminy, gdyż sołtys ma prawo zabrać głos w czasie sesji rady gminy w sprawie dotyczącej sołectwa, zapoznać radnych z problemem i zwrócić im uwagę na fakt ignorowania jego wniosków przez wójta. Wójt zresztą najczęściej uczestniczy w sesjach rady, co daje możliwość jego bezpośredniej odpowiedzi.
Po drugie przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego przewidują możliwość złożenia skargi na działalność wójta (art. 227 i nast. Kpa). Taką skargę rozpatruje rada gminy podejmując uchwałę, w której rozstrzyga o uwzględnieniu lub odrzuceniu skargi (jeżeli skarga dotyczy spraw zleconych z zakresu administracji rządowej – to skargę rozpatruje wojewoda). Rada ma na rozpatrzenie skargi 1 miesiąc. Uchwała podlega kontroli wojewody na podstawie kryterium zgodności z prawem – uchwała sprzeczna z prawem jest nieważna, o czym orzeka wojewoda.
Po trzecie, może się zdarzyć, że sołtys, aby zająć stanowisko w sprawie dotyczącej sołectwa musi uzyskać dodatkowe informacje (informacje publiczne), do których ma utrudniony dostęp albo, których w ogóle nie może uzyskać. Wówczas ma możliwość skorzystania z trybu przewidzianego ustawą z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej. Stosownie do przepisów cyt. ustawy organy władzy publicznej, a więc także wójt i rada gminy jako organy gminy (organy administracji samorzadowej), mają obowiązek udostępniania informacji publicznej. Informacją publiczną jest każda informacja o sprawach publicznych, a w szczególności (ustawa przykładowo wskazuje, co jest taką informacją) o organach władzy publicznej i zasadach ich funkcjonowania, o danych publicznych, majątku publicznym, w tym majątku gminy. Do cyt. ustawy jest szerokie orzecznictwo sądów administracyjnych.
Informacje są udostępniane w drodze ogłaszania ich w Biuletynie Informacji Publicznej (w internecie) lub w miejscach ogólnie dostępnych (np. tablica ogłoszeń w urzędzie gminy), na wniosek oraz w drodze wstępu na posiedzenia kolegialnych organów, a więc w gminie – na posiedzenia rady gminy. Informacja niedostępna w Biuletynie Informacji Publicznej jest udostępniana bezpłatnie na wniosek, chyba że może być niezwłocznie udostępniona – wówczas udostępnia się ją ustnie lub pisemnie bez wniosku. Odpłatnie udzielana jest informacja, jeżeli podmiot udzielający jej będzie musiał ponieść dodatkowe koszty (np. w celu przygotowania informacji w określonej formie). Wówczas informuje wnioskodawcę o kosztach, a ten może zmienić wniosek tak, aby kosztów uniknąć albo go wycofać. Co do zasady organ ma 14 dni na udostępnienie informacji. Odmowa udostępnienia informacji następuje w drodze decyzji, do której stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, co oznacza, że można wnieść od decyzji odmownej odwołanie. W przypadku decyzji odmownej wydanej przez wójta odwołanie należy złożyć do samorządowego kolegium odwoławczego. Natomiast jeżeli wójt nie odpowiada na wniosek, należy traktować jego działanie jako bezczynność organu i wówczas można złożyć skargę na bezczynność do sądu administracyjnego.

Radca prawny
Katarzyna Iwicka