• Kliknij
  • Kliknij
  • Zobacz więcej

Sołtys inkasentem

Drukuj
Sołtys może być zobowiązany do poboru podatków, jeżeli zarządziła tak rada gminy w formie uchwały. Możliwość taka wynika z ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (w zakresie podatku od nieruchomości od osób fizycznych), z ustawy o podatku rolnym (w zakresie podatku rolnego od osób fizycznych), z ustawy o podatku leśnym (w zakresie podatku leśnego od osób fizycznych). Podejmując taką uchwałę, rada gminy musi w niej określić, kto będzie inkasentem i za jakie wynagrodzenie. Na mocy Ordynacji podatkowej inkasentem może być m. in. osoba fizyczna, a w praktyce do pełnienia tych funkcji wyznacza się zwykle osoby, które z racji wykonywania innych zadań mają łatwy kontakt z podatnikami – osobą taką jest z całą pewnością sołtys. Inkasent to osoba, która znając wysokość podatku należnego do pobrania, pobiera go i wpłaca właściwemu organowi w wymaganym terminie.
Pyta Pan, czy jako sołtys – inkasent, jest Pan zobowiązany do dostarczania decyzji o wymiarze podatku podatnikom w Pana miejscowości, a jeśli tak – na jakich warunkach, odpłatnie czy nieodpłatnie. Zgodnie z Ordynacją podatkową, jeżeli organem podatkowym jest wójt, pisma może doręczać sołtys za pokwitowaniem (art. 144 Ordynacji podatkowej). Możliwość taka została przywrócona nowelizacją Ordynacji podatkowej z 6 maja 2006 r. (Dz. U. z 2006 r. Nr 66, poz. 470). Przepis art. 144 zdanie drugie w obowiązującym brzmieniu stanowi więc o możliwości, a nie obowiązku doręczania przez sołtysa decyzji. Jak wynika z prac Komisji Finansów Publicznych Sejmu RP nad tym rozwiązaniem – celem było ograniczenie w praktyce utrudnień natury technicznej oraz dodatkowych kosztów.
W związku z powyższym, moim zdaniem przepis ten należy rozpatrywać łącznie z cytowanymi wyżej przepisami ustaw podatkowych dającymi możliwość dokonywania inkasa także przez sołtysów. Władze gminy mocą ustawy o finansach publicznych są obowiązane do oszczędnego i racjonalnego gospodarowania środkami finansowymi pozostającymi w ich dyspozycji. Gdyby gmina płaciła dodatkowo (oprócz wynagrodzenia dla sołtysa za inkaso) za doręczanie np. za pośrednictwem poczty decyzji o wymiarze podatku mogłoby to być uznane za działanie niegospodarne gminy. Nie ma także pewności, że mieszkańcy chcieliby specjalnie przychodzić do sołtysa (gdyby decyzje doręczano pocztą), aby zapłacić do jego rąk należny gminie podatek, skoro mogą to też uczynić w kasie urzędu gminy lub przelewem na rachunek gminy. Z drugiej strony sołtys jako inkasent musi znać wymiar podatku do pobrania.
Na marginesie należy wspomnieć, iż podjęcie przez radę gminy uchwały określającej osoby inkasentów i wysokość ich wynagrodzenia za inkaso powinny poprzedzić wcześniejsze ustalenia z tymi osobami pozwalające na ustalenie, czy wyrażają one zgodę na inkaso (choćby z tego względu, iż inkasent odpowiada całym swoim majątkiem za pobrane, a nie wpłacone w terminie podatki) oraz na sprecyzowanie warunków wykonywania inkasa.
Reasumując, przepisy prawa nie nakładają na Pana jako sołtysa – inkasenta obowiązku doręczania decyzji w sprawie wymiaru podatku, jednak nie przewidują też wypłaty wynagrodzenia za te czynności. Na gruncie ustawy o samorządzie gminnym organom wykonawczym jednostek pomocniczych gminy (sołtys) można wypłacić tylko rekompensaty przewidziane cyt. ustawą (art. 37b)-diety i zwrot kosztów podróży służbowej. Przepisy nie dopuszczają żadnych innych rekompensat. Należy jednak pamiętać, iż wysokość wynagrodzenia za inkaso podatku określona w uchwale rady gminy powinna być dostosowana do obowiązków inkasenta i nic nie stoi na przeszkodzie, aby różnicować wysokość wynagrodzenia za inkaso tego samego podatku na podstawie obiektywnych kryteriów (obowiązki inkasenta).
Ponadto pamiętać należy, że rada gminy nie ma obowiązku zarządzać poboru podatków przez wyznaczonych inkasentów (sołtysów), a jedynie ma takie prawo. W razie braku porozumienia co do zasad i warunków inkasa podatnicy mogą przecież odprowadzać podatki bez pośrednictwa inkasenta.

radca prawny
Katarzyna Iwicka