Czy wójt może zmienić przedsięwzięcie wskazane we wniosku

 

Od redakcji: Istotnie; ani ustawa o funduszu sołeckim z dnia 20 lutego 2009 r. (Dz. U. Nr 52, poz. 420), ani przepisy żadnej innej ustawy, nie dały kompetencji wójtowi do decydowania, które przedsięwzięcia mają być sfinansowane z pieniędzy przypadających na dane sołectwo z puli funduszu sołeckiego. Zgodnie z ustawą o funduszu sołeckim jest to wyłącznie kompetencja zebrania wiejskiego. Żadne przepisy ustawowe nie dały też kompetencji wójtowi do zmiany przedsięwzięć wskazanych we wniosku już uchwalonym przez zebranie wiejskie w trybie ustawy o funduszu sołeckim.

Co prawda to wójt jest odpowiedzialny za wykonanie budżetu gminy, a pula środków wydzielona w budżecie gminy zwana funduszem sołeckim jest częścią budżetu gminy, ale nie należy mylić tych dwóch spraw tj. kompetencji do wykonania budżetu z kompetencją do wskazania przedsięwzięć z puli funduszu sołeckiego.

Tak więc odpowiedzialność za wykonanie budżetu nie oznacza bynajmniej, że wójt ma prawo zmieniać w budżecie co mu się podoba i jak mu się podoba. Szczególnie nie może samowolnie zmienić już uchwalonego przez zebranie wiejskie przeznaczenia środków funduszu sołeckiego w żadnym z sołectw na terenie gminy. Bowiem na straży suwerennego decydowania przez zebranie wiejskie o przeznaczeniu tych środków stoją przepisy art. 4 ust 2 i 3 ustawy o funduszu sołeckim. Zgodnie z nimi kompetencja decydowania o przeznaczeniu kwoty z puli funduszu sołeckiego należy wyłącznie do zebrania wiejskiego, jako organu uchwałodawczego sołectwa. Cyt.: „2. Wniosek danego sołectwa uchwala zebranie wiejskie z inicjatywy sołtysa, rady sołeckiej lub co najmniej 15 pełnoletnich mieszkańców sołectwa. 3. Wniosek powinien zawierać wskazanie przedsięwzięć przewidzianych do realizacji na obszarze sołectwa w ramach środków określonych dla danego sołectwa na podstawie informacji, o której mowa w art. 2 ust. 2, wraz z oszacowaniem ich kosztów i uzasadnieniem." A więc kompetencja decydowania o przeznaczeniu kwoty z puli funduszu sołeckiego nie należy do władz gminy (wójta, rady gminy) ani nawet do sołtysa czy do rady sołeckiej tylko wyłącznie do zebrania wiejskiego. Tak na ten temat dla SLLGO wypowiedział się ekspert w dziedzinie funduszy sołeckich mecenas Rafał Trykozko z Białostockiej Regionalnej Izby Obrachunkowej: „Władze gminy radni czy sołtys nie mogą wpływać na tę suwerenną decyzję mieszkańców w sprawie funduszu sołeckiego. Decyzja mieszkańców jest wiążąca. Wójt sprawdza wniosek jedynie pod kątem poprawności formalnej."

Wójt może więc tylko odrzucić wniosek nie spełniający formalnych wymogów ustawy o funduszu sołeckim np. z powodu przeznaczenia przez zebranie wiejskie kwoty na zadania nie będące zadaniami własnymi gminy albo np. z powodu przekazania wniosku wójtowi przez sołtysa po ustawowym terminie tj. po dniu 30 września. W opisanym przypadku żadna taka okoliczność jednak nie wystąpiła. Z treści listu można bowiem wnioskować, że wniosek był poprawny formalnie i został przyjęty przez wójta w ustawowym terminie 7 dni od jego przekazania. A z całą pewnością można stwierdzić, że poprawne było wskazanie przez zebranie wiejskie do realizacji ze środków funduszu sołeckiego placu zabaw dla dzieci na terenie sołectwa. Przedsięwzięcie to bowiem mieści się w zadaniach własnych gminy. Pani wójt nie miała więc prawa zamiast budowy placu zabaw doraźnie w trakcie roku budżetowego, podjąć decyzję o zakupie materiałów do wymiany instalacji elektrycznej w świetlicy. I to niezależnie od sytuacji tj. konieczności niezwłocznej wymiany instalacji z powodu zagrożenia bezpieczeństwa!

Ponadto świetlica wiejska jest własnością gminy i utrzymanie jej oraz bieżące naprawy należą do obowiązków właściciela tj. gminy. Praktyka nakłaniania czy wymuszania przez wójtów, aby zebrania wiejskie uchwaliły inne przeznaczenie funduszu sołeckiego niż chcą mieszkańcy (najczęściej na budowę dróg gminnych oraz utrzymanie bieżące świetlic ), jest sprzeczna z ideą funduszu sołeckiego zgodnie z którą mieszkańcy powinni być suwerenni w decydowaniu o przeznaczeniu kwot przypadających im z puli funduszu sołeckiego. Ale jest to praktyka trudna do udowodnienia. Jednak przypadki jawnego samowolnego i arbitralnego wkraczania w kompetencje zebrania wiejskiego przez wójta w sprawie przeznaczania środków funduszu sołeckiego należą do rzadkości, bo jest to oczywiste i nietrudne do udokumentowania łamanie przepisów ustawy o funduszu sołeckim.

Co może zrobić sołtyska w takiej sytuacji.? Może zwrócić się do rady gminy , która jest organem kontrolnym w stosunku do wójta, z formalnym wnioskiem uchwalonym przez zebranie wiejskie o zmianę decyzji wójta, jako niezgodnej z prawem. Warto zadbać o uchwalenie upoważnienia zebrania wiejskiego dla sołtyski do takiego wystąpienia. Gdyby to nie poskutkowało warto wystąpić z wnioskiem do właściwej terenowo Regionalnej Izby Obrachunkowej o zbadanie czy samowolna zmiana przez panią wójt przedsięwzięcia wskazanego w trybie ustawy o funduszu sołeckim przez wasze zebranie wiejskie we wniosku była uprawniona. RIO ma bowiem uprawnienia nadzorcze w sprawie realizacji budżetów gmin i może wskutek takiej interwencji zdyscyplinować panią wójt. Do wniosku należy oczywiście dołączyć wniosek wraz z uchwałą zebrania wiejskiego, protokół z zebrania , listę obecności z zebrania, decyzję p. wójt o przyjęciu wniosku oraz powiadomienie przez p. wójt sołtyski o tym, że wymiana instalacji elektrycznej zostanie sfinansowana z funduszu sołeckiego.