Nieprzekraczalne terminy w funduszu

Te terminy są następujące:

1. Jeśli rada gminy chce wyrazić zgodę na utworzenie funduszu sołeckiego na następny rok, to musi tę zgodę wyrazić w formie uchwały do dnia 31 marca roku poprzedzającego. Termin ten jest nieprzekraczalny. Gwoli ścisłości także na radzie gminy, która postanowiła takiej zgody nie wyrazić, spoczywa ustawowy obowiązek wyrażenia jej braku w formie uchwały do dnia 31 marca roku poprzedzającego.

 

2. Kolejny termin to dzień 31 lipca roku poprzedzającego. Do tego dnia wójt jest zobowiązany przekazać sołectwu informację jaka konkretna kwota przypada na nie z funduszu sołeckiego w następnym roku. Nie przekazanie informacji sołectwu może ,u znacznie utrudnić podjęcie optymalnej decyzji, albo pociągnąć za sobą błąd w szacunku kosztów przedsięwzięć zaplanowanych przez sołectwo, co spowoduje dalsze negatywne następstwa np. że sołectwo nie wykorzysta wszystkich przypadających na nie środków.

 

3. Również w nieprzekraczalnym terminie do dnia 30 września roku poprzedzającego sołtys powinien złożyć wójtowi wniosek obejmujący przedsięwzięcia do sfinansowania z funduszu wraz z szacunkiem kosztów i uzasadnieniem. Jednakże ten wniosek musi być wcześniej uchwalony przez zebranie wiejskie. Nie należy więc tego odkładać na ostatnią chwilę. Mieszkańcy wraz z sołtysem i radą sołecką powinni wykorzystać czas już od końca lipca, gdy będą wiedzieć jaką kwotę mogą przeznaczyć na cele swojego sołectwa. Powinni przemyśleć i przedyskutować co jest ich sołectwu potrzebne i realne do zrobienia oraz do sfinansowania z przypadających na sołectwo puli środków funduszu. Mogą to zrobić na zebraniu wiejskim (roboczym – bez podejmowania uchwały). Potem już po wysłuchaniu propozycji i argumentów powinni uchwalić najlepiej na drugim zebraniu wiejskim stosowny wniosek (zebranie musi być prawomocne tj. musi mieć kworum). Mieszkańcy i sołtys powinni jednak pamiętać, że po dniu 30 września uchwały tej zmienić nie można. Jeśli bowiem zebranie przekroczyłoby ten termin, to uchwała będzie bezprzedmiotowa (nieważna).

 

4. Także nieprzekraczalny termin 7 dni na odrzucenie wniosku od dnia jego złożenia przez sołtysa ma wójt. Jednakże wójt może ów wniosek odrzucić tylko wtedy, gdyby nie spełniał wymogów formalnych tj. gdyby sołectwo przekroczyło termin 30 września na złożenie wniosku, gdyby nie zawierał on wyszczególnionych przedsięwzięć do zrealizowania, gdyby nie mieściły się one w zadaniach własnych gminy, lub gdyby nie zawierał uzasadnienia bądź szacunku kosztów, albo nie służyłby polepszeniu warunków życia mieszkańców.

 

5. Także tylko 7 dni od odrzucenia wniosku ma sołtys na podtrzymanie odrzuconego wniosku i skierowanie go wówczas do rady gminy (za pośrednictwem wójta).

 

6. W przypadku podtrzymania odrzuconego wniosku rada gminy musi rozpatrzyć ten podtrzymany wniosek w terminie 30 dni od dnia jego otrzymania.

 

W praktyce najczęściej przekraczany jest termin podjęcia uchwały przez radę gminy – wyrażającej zgodę na fundusz. (Jeśli rada nie wyrazi zgody w terminie, to i tak nie ma to znaczenia bo fundusz nie będzie uruchomiony). Bywa nierzadko, że rada gminy wyraża w terminie zgodę, ale potem po terminie cofa tę zgodę. Wtedy to cofnięcie zgody będzie nieważne, a obowiązywać będzie uchwała podjęta w terminie.

Przekraczany jest też często termin przekazania wniosku przez sołtysa wójtowi. Wójt ma obowiązek taki wniosek odrzucić z powodu złamania procedury tj. właśnie przekroczenia ustawowego terminu. Także, gdy to nie jest wynik opieszałości sołtysa w przekazaniu wniosku, tylko zebranie wiejskie podejmuje uchwałę po terminie!

Bywa, że co prawda wniosek został uchwalony przez zebranie wiejskie w terminie (do dnia 30 września) i przekazany w terminie – do dnia 30 września, ale potem zebranie wiejskie zmieni albo zmodyfikuje go. W takiej sytuacji będzie obowiązywać pierwsza uchwała sprzed dnia 30 września, a więc ta nie poprawiona. Jeśli więc mieszkańcy chcą skutecznie zmienić wniosek, ponowne zebranie wiejskie musi podjąć uchwałę zmieniającą lub modyfikującą treść wniosku – przed dniem 30 września i sołtys także przed dniem 30 września musi ten wniosek dostarczyć wójtowi.

Również wójtowie częstą nie odrzucają w terminie wniosku (owych 7 dni od jego otrzymania), albo czynią to po terminie. Oznacza to, że ten wniosek należy realizować – właśnie dlatego, że wójt nie odrzucił go w nieprzekraczalnym terminie ustawowym. Chyba, że potem rada gminy uchwalając budżet gminy na następny rok nie uwzględni przedsięwzięć do realizacji zawartych we wniosku! Rada gminy może jednak tak postąpić tylko z powodów wymienionych w ustawie identycznych jak te, z powodu których wójt ma obowiązek odrzucić wniosek. Wskazówkami w kwestii przekraczania owych terminów mogą być wyroki sądów administracyjnych. I tak np. w wyroku z 20 stycznia 2010 r. (sygn.akt: I SA/Bd 951/09) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy stwierdził m.in., że : „Uchwała rady gminy w sprawie wyrażenia zgody bądź nie wyrażeniu zgody na utworzenie funduszu sołeckiego – dotyczyć może tylko danego roku budżetowego, zaś termin na jej podjęcie (do 31 marca roku poprzedzającego rok budżetowy), należy uznać za nieprzekraczalny". Wyrok ten jest zbieżny z wyrokiem WSA w Krakowie z 13.1.2010 r. (sygn.akt: I SA/Kr 1526/09), którym unieważniono wydaną po terminie ustawowym uchwałę dotyczącą utworzenia funduszu sołeckiego. Czy rada gminy może naprawić sytuację, gdy najpierw wyraziła zgodę na fundusz sołecki, ale potem ją cofnęła po terminie, poza tym nie uruchomiła procedury przydzielania środków dla sołectw na starych zasadach i w efekcie sołectwo nie mogłoby dysponować żadnymi środkami? Członek kolegium RIO w Krakowie Wojciech Lachiewicz w komentarzu do cytowanego wyroku WSA w Bydgoszczy podpowiada, że rada gminy może wybrnąć z trudnej sytuacji. Ale wtedy warunkiem wyodrębnienia załącznika sołeckiego do budżetu gminy jest podjęcie przez nią uchwały proceduralnej na podstawie art. 234 w związku z art. 236 ust. 5 ustawy z 27.8.2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1240 wraz ze zm.). Dopiero to daje prawo do wydzielenia środków dla sołectw i wyspecyfikowania zadań sołeckich w załączniku do budżetu.

Joanna Iwanicka

Gazeta Sołecka, nr. 1(217), styczeń 2011 r., str. 17